Amersfoort

In 2011 koopt Amersfoort 100 procent duurzaam in. Met duurzaam inkopen wordt bedoeld dat er aandacht is voor milieu- en sociale aspecten, zoals energie of materiaalgebruik en kinderarbeid of stimuleren van werk voor herintreders. Amersfoort loopt voorop wat betreft duurzaamheid en vervult als zodanig een ‘voortrekkersrol’.

Te lezen in de milieurapportage 2008 van de gemeente Amersfoort. De fractie van SP is daar verheugd over. De fractie heeft wel nog een aantal vragen, die specifiek gericht zijn op het bevorderen van het gebruik van spaarlampen. Spaarlampen in relatie met een duurzame gemeente en de rol van de gemeente.

1. Duurzaam inkopen. Is de gemeente op de hoogte van het feit dat onderdelen van spaarlampen in lage lonen landen worden gemaakt en dat er bij de winning (o.a. Tantaal in Afrika) van grondstoffen mensenlevens, waaronder kinderen, verloren gaan? (rapport Consumentenbond 2002)
2. zo, ja. Wat betekent dat voor het duurzaam inkopen? Met andere woorden waar komen de gemeentelijke spaarlampen vandaan: zijn deze echt duurzaam?
3. Een spaarlamp is chemisch afval en moet als zodanig worden behandeld en afgevoerd. Spaarlampen bevatten 2 tot 5 milligram kwikzilver, een zwaar vergif. Bijgevoegd is informatie van GGD Zuid-Holland (zie onder) wat te doen als een spaarlamp kapot valt en er kwik vrijkomt. Bij de gemeente Amersfoort en ook bij de GGD is geen informatie beschikbaar over spaarlampen en/of kwik. Wat moet de Amersfoorter volgens de gemeente doen als een spaarlamp kapot valt?
4. Uitgangspunt bij alle spaarlampen moet zijn: heel inleveren als klein chemisch afval. Nu blijkt in de praktijk dat dit (nog) niet werkt. Volgens de organisatie van lampen-recyclaars LightRec dreigt er een milieuramp als niet meer consumenten hun afgedankte spaarlampen inleveren (artikel Spits okt. 2008). Dezelfde LightRec laat een maand geleden weten dat spaarlampen uit huishoudens mondjesmaat gescheiden worden aangeleverd. Bedrijven leveren jaarlijks drie miljoen afgedankte spaarlampen aan voor gescheiden inzameling. Het aantal lampen dat van consumenten komt, is vele malen kleiner. Lightrec schat dat alle gebruikers jaarlijks tien miljoen afgedankte lampen in kunnen leveren. Het weet niet waar de ontbrekende afgedankte lampen blijven. Voor het eind van het jaar moeten de eerste duizend winkels een inzamelbox voor spaarlampen hebben. Maar aan een prototype wordt nog gewerkt. Zijn de cijfers voor Amersfoort net zo dramatisch?
5. Volgens gemeentebronnen worden spaarlampen in Amersfoort voor 100 procent gerecycled. Niet duidelijk of dit alleen geldt voor de gemeentelijke organisatie of voor de hele gemeente. Kunt deze bewering staven met cijfers?
6. Hoe komt het dat beweringen van de gemeente haaks staan op de uitlatingen van LightRec, die over het inzamelen gaan?
7. Hoe groot is de inzameling überhaupt in Amersfoort? Zijn er cijfers bekend over verkoop en inlevering van spaarlampen in Amersfoort?
8. Waar blijven de spaarlampen die niet worden ingeleverd? Naar alle waarschijnlijkheid komen deze bij het gewone huisvuil en daarmee in de vuilniswagen, op de belten en in de verbrandingsovens. Welk gevaar lopen medewerkers van de Rova?
9. Bent u het met de SP eens dat het zo zou moeten zijn dat de inzameling van spaarlampen op orde zou moeten zijn voor je deze lampen gaat promoten?
10. Spaarlampen worden verspreid door middel van de energiespaarboxen onder de minima. Wordt deze mensen ook verteld wat de gevaren van deze lampen zijn en wat zij moeten doen als een spaarlamp stukvalt? Weten ze dat een spaarlamp chemisch afval is?
11. Wat doet de gemeente aan voorlichting over spaarlampen met betrekking tot de bevordering van het inleveren van spaarlampen? Op de website van zowel de gemeente als de GGD heeft de SP gezocht op ‘spaarlamp’en ‘kwik’ en daarbij geen informatie gevonden. Niets over inleveren, niets over de gevaren.
12. Hoogfrequente straling. Is het u bekend dat Britse artsen onlangs hebben beweerd dat spaarlampen slecht voor de gezondheid kunnen zijn. De spaarlampen bevatten kwik en geven UV-straling af. De artsen reageren hiermee fel op de plannen van de Europese Unie om vanaf 2012 alle gloeilampen te verbieden. De consument is dan gedwongen om spaarlampen te kopen. Spaarlampen kunnen vanwege hun UV-straling namelijk voor problemen zorgen bij mensen met een huidallergie. Is u van deze feiten op de hoogte? En wat doet u met deze informatie?
13. Bent u het met de SP eens dat een serieuze campagne voor de inzameling van spaarlampen dringend nodig is? En dat daarbij ook man en paard moet worden genoemd omtrent de gevaren van kwik en straling?
14. Als de SP het vragenlijstje nog eens naloopt, rijst de vraag wat de werkelijke waarde van de spaarlamp is? De productie (lage lonen, mensenlevens), vervoer van grondstoffen (gaan de hele wereld over), recycling (nog lang niet op orde; kwik in het milieu), (mogelijke) gezondheidsproblemen (straling, kwik in het milieu) en meer energie nodig voor de verwarming doordat de spaarlamp minder warmte afgeeft dan de gloeilamp. Het roept de vraag op hoe duurzaam is de spaarlamp nu eigenlijk echt?
15. En zou de gemeente niet gewoon de LED-lamp moeten gaan omhelzen? Deze lamp bevat in ieder geval geen kwik en spaart ook energie.
16. Is het een idee dat voor spaarlampen statiegeld betaald moet gaan worden? Wil Amersfoort zich daarvoor gaan inzetten?